Op de valreep is er op 24 december 2020 alsnog een akkoord bereikt tussen het Verenigd Koninkrijk (VK) en de Europese Unie (EU). De lidstaten hebben op 29 december 2020 voorlopig ingestemd met het akkoord. Een no-deal Brexit is daarmee voorkomen. Maar wat hebben de regeringsleiders daarin precies afgesproken en wat betekent dat voor de foodsector?
Het uitgangspunt is dat goederen vanuit het VK vrij naar de EU geïmporteerd kunnen worden. Voor export vanuit de EU naar het VK geldt hetzelfde. Afgesproken is dat geen quota en tarieven zullen gelden. Er worden dus geen invoerrechten geheven.
Dit geldt alleen voor producten die haar oorsprong hebben in het VK of de EU. Als een product vanuit bijvoorbeeld Brazilië wordt geïmporteerd in de EU en vervolgens geëxporteerd naar het VK dan geldt dit 0-tarief niet. Het product heeft dan niet zijn oorsprong in het VK of de EU. Voor producten die in Nederland worden samengesteld, maar waar verschillende ingrediënten vanuit ‘derde’ landen komen, moet voor dat specifieke geval worden beoordeeld waar het product zijn oorsprong heeft. Het is belangrijk hier bedacht op te zijn en daar kritisch naar te kijken. Als je als exporteur een oorsprongsverklaring afgeeft, moet je ook in staat zijn de juistheid van de oorsprongsverklaring gedocumenteerd te onderbouwen. Blijkt dit achteraf onjuist, dan worden invoerrechten alsnog geheven en kunnen er ingeval van fraude, boetes worden opgelegd.
Het VK wordt vanaf 1 januari 2021 door de EU gezien als een ‘derde’ land en is geen onderdeel meer van de douane-unie en de interne vrije markt. Dit betekent dat er sprake is van import en export van goederen van en naar het VK. Bedrijven zullen daarom te maken krijgen met douaneverplichtingen zoals import- en exportaangiftes, keuringen, exportcertificaten en exportdocumenten. Deze controles hebben daarmee een directe impact op de foodsector in de EU en het VK, aangezien voor agrofoodproducten aanvullende kwaliteitseisen en certificaten gelden.
Om te importeren in de EU gelden de douaneprocedures per 1 januari 2021 direct. Het is afhankelijk van het type product aan welke kwaliteitseisen het moet voldoen. Voordat een product in de EU op de markt kan worden gebracht moet het product worden aangemeld. Dit moet gebeuren vóórafgaand aan de zending. Vervolgens worden de producten feitelijk gecontroleerd als ze in de haven (of elders) binnen komen.
Exportaangifte in het VK moet zijn gedaan, evenals een invoeraangifte in de EU. Zonder deze documenten kan het logistieke proces niet voortgaan. Bij de invoeraangifte moet een oorsprongsverklaring worden gevoegd, zodat je geen invoerrechten verschuldigd bent.
Bij export naar ‘derde’ landen moeten bijvoorbeeld groenten en fruit al voldoen aan de EU-handelsnormen. Bij export naar het VK na de Brexit krijgt een exporteur te maken met certificaten, controles en douaneformaliteiten. Afhankelijk van het product heb je een invoer- en exportvergunning nodig. Afhankelijk van het type product gelden andere (kwaliteits)eisen. Het Kwaliteits Controle Bureau (KCB) controleert dit voor verse groenten en fruit, snijbloemen en potplanten en geeft kwaliteitscertificaten af. Het VK voert specifieke producteisen gefaseerd in. Als je exporteert naar het VK is het dus belangrijk daarop te letten.
Met name bedrijven die levensmiddelen, groenten, fruit, vlees, vis of levende dieren in- of exporteren gaan de Brexit-gevolgen merken. Dan krijg je te maken met certificaten, controles en douaneformaliteiten. Dit kan leiden tot hogere transportkosten en wachttijden aan de grens. Voor levering van bederfelijke waren kan dit tot praktische problemen leiden. Een tip is het logistieke proces nog eens door te nemen en na te denken over diverse (financiële) risico’s die zich nu voordoen. Bij het opstellen van transportvoorwaarden kun je risico’s op vertraging en bederven van de levering in algemene voorwaarden meenemen. Antwoorden op veel gestelde vragen van ondernemers zijn te vinden op het Brexit Loket.
