Eisen en criteria
In zijn arrest van 4 oktober 2024 gaat de Hoge Raad onder meer in op de vraag of een bestelknop met de tekst ‘bestellen’ of ‘bestelling plaatsen/afronden’ voldoet aan de eisen van art. 6:230v lid 3 BW. Voor de beantwoording van deze vraag verwijst de Hoge Raad naar het Fuhrmann-arrest en het Conny-arrest van het Hof van Justitie. Daarbij komt de Hoge Raad tot de conclusie dat de vraag of een bestelknop voldoende duidelijk is voor een consument, afhankelijk is van de letterlijke tekst op deze bestelknop. Informatie die gedurende de rest van het bestelproces wordt verstrekt, is niet relevant. De tekst van de bestelknop moet zowel in de Nederlandse omgangstaal als in de ogen van de gemiddelde consument consistent in verband worden gebracht met een betalingsverplichting.
Een bestelknop met de tekst ‘bestellen’ of ‘bestelling plaatsen/afronden’ voldoet niet aan dit criterium. Volgens de Hoge Raad wordt deze tekst in het dagelijks spraakgebruik niet noodzakelijkerwijs geassocieerd met een betalingsverplichting, en ook de gemiddelde consument legt dit verband niet vanzelfsprekend.
Met dit oordeel wijkt de Hoge Raad af van de conclusie van advocaat-generaal Drijber. Drijber is juist van mening dat een knop met de tekst ‘bestelling plaatsen’ wel voldoende duidelijk is voor een consument. Gelet op het gemiddelde opleidingsniveau van de consument en de grote vlucht die het online winkelen de afgelopen jaren heeft genomen, mag van de consument worden verwacht dat hij begrijpt dat aan het plaatsen van een bestelling een betalingsverplichting is verbonden. Ondanks de zeer verdedigbare uitleg van de advocaat-generaal, gaat de Hoge Raad hier niet in mee.
(Gedeeltelijke) vernietiging
Wat gebeurt er vervolgens als de bestelknop niet voldoet aan de wettelijke eisen? In dat geval is de overeenkomst vernietigbaar. Dit betekent kort gezegd dat de consument niet aan de overeenkomst is gebonden.
De overeenkomst kan vervolgens geheel of gedeeltelijk worden vernietigd. Volledige vernietiging heeft tot gevolg dat de consument het product moet terugleveren aan de webshop en de webshop de koopprijs aan de consument moet terugbetalen. Eventuele waardeverminderingen van het product komen in dat geval voor rekening van de webshop. Indien de overeenkomst geen betrekking heeft op een product, maar op een geleverde dienst die niet meer ongedaan kan worden gemaakt, dan is de consument aan de aanbieder van de dienst een redelijke vergoeding verschuldigd. Daarbij geldt als uitgangspunt dat bij de berekening van deze vergoeding een korting ten gunste van de consument moet worden toegepast.
Gedeeltelijke vernietiging van de overeenkomst speelt vooral in verstekzaken een rol. Omdat de consument er in dat geval niet van uit hoeft te gaan dat zijn rechten worden aangetast, mag de rechter de overeenkomst niet volledig vernietigen. In dat geval geldt dat de rechten van de consument in stand blijven, maar de (betalings)verplichtingen van de consument in beginsel komen te vervallen. Omdat deze uitkomst volgens de Hoge Raad echter zou leiden tot een onevenredige benadeling van de webshop, acht de Hoge Raad een korting van ⅓ op de betalingsverplichting van de consument in een dergelijke situatie redelijk.
Hoe nu verder?
De Hoge Raad heeft met dit arrest voor veel opschudding gezorgd. Veel webshops zullen hun online bestelproces, en meer specifiek de uiteindelijke bestelknop, moeten aanpassen om te voldoen aan de wettelijke eisen. Doen zij dit niet, dan lopen zij het risico dat veel overeenkomsten (gedeeltelijk) vernietigd zullen worden. Dit met alle financiële risico’s en gevolgen van dien.
Bent u benieuwd of het bestelproces van uw webshop voldoet aan gestelde eisen? Neem dan contact op met Mayke van der Heijden-Linssen of een van onze andere specialisten binnen de expertise e-commerce. Zij voeren graag een audit uit op uw website en voorzien u waar nodig van passend advies.
