De German Desk van Boels Zanders ondersteunt bedrijven, organisaties, en soms ook particulieren, bij juridische vraagstukken die zowel Nederlandse als Duitse wetgeving raken. Stephan en Anne-Marie, advocaten met dubbele toelating vertellen over hun drijfveren, ambities en uitdagingen. Hoe combineren zij hun expertise in twee uiteenlopende juridische werelden?
Anne-Marie: “Voor mij was de weg naar de advocatuur onvermijdelijk. Ik ben opgegroeid in een advocatenkantoor en de liefde voor het vak is me met de paplepel ingegoten. Ik werd vooral aangetrokken tot het internationale aspect van het recht, specifiek het internationaal privaatrecht, omdat het je dwingt om naar meerdere perspectieven te kijken.”
Stephan: “Ik was altijd al geïnteresseerd in internationaal werk, vooral vanwege het complexe Europese recht. Omdat ik me in Duitsland niet goed in kon specialiseren, ging ik in Nederland rechten studeren. Na mijn studie twijfelde ik tussen een internationale organisatie of de advocatuur. Uiteindelijk gaven mijn stages de doorslag: het directe klantcontact en de diepgaande juridische analyses past bij me.”
Anne-Marie: “De keuze voor een dubbele toelating was voor mij strategisch. Ik werkte al jaren op de German Desk, maar merkte steeds dat er barrières waren die ik niet kon doorbreken zonder zelf volwaardig in Duitsland te kunnen optreden. Elke keer bij de toepasselijkheid van het Duitse recht moest ik een Duitse advocaat inschakelen zelfs al wist ik inhoudelijk precies wat er moest gebeuren. Daardoor voelde het alsof ik als advocaat niet volledig autonoom was. Dat frustreerde me. Nu, met de dubbele toelating, kan ik zelf procederen en mijn cliënten van begin tot eind bijstaan, zonder dat ik iemand anders hoef in te schakelen. Dat maakt mijn werk effectiever en leuker.”
Stephan: “Voor mij was het ook een logische stap. Ik ben als Duitser in Nederland opgegroeid, daardoor heb ik een binding met beide landen en dat wil ik ook in mijn werk kunnen benutten. Om echt een goede adviseur te zijn, moet je beide rechtssystemen kennen en er in mogen werken. Anders voelt het alsof je een ridder zonder zwaard bent. Nu kan ik mijn cliënten in beide landen volledig bijstaan, inclusief het procederen.”
Stephan: “Onze basis is internationaal contracteren, vooral handelscontracten. Daarnaast werk ik aan zaken zoals Duits huurrecht en vennootschapsrecht. We doen niet alles, want kwaliteit vereist focus. Het interessante aan ons werk is de constante vertaalslag tussen het Nederlandse en Duitse recht”
Anne-Marie: “Mijn focus ligt op handelsrecht, contracten en aansprakelijkheid in beide landen. Hoewel onze specialismen soms overlappen, krijgen we ook andere Duitse zaken op ons bord. Dankzij onze kennis van beide systemen kunnen we snel de juiste aanpak bepalen, ook buiten ons directe vakgebied.”
Stephan: “De juridische opleiding in Duitsland is intens vergeleken met die in Nederland. In Nederland volg je een vak, doe je een examen en ga je verder. In Duitsland leer je alles tegelijk op een hoog niveau. Je hebt geen bachelor-master systeem, maar legt na vijf jaar staatsexamens af in alle rechtsgebieden, en daarna loop je stages bij de rechterlijke macht, het openbaar ministerie en in de advocatuur. Na die stages doe je opnieuw examens, deze keer met meer praktijkgerichte casussen.”
Anne-Marie: “Wij hebben dankzij de Europese regelgeving gebruik kunnen maken van een mogelijkheid om als buitenlandse advocaat het Duitse examen te doen, waarbij we één hoofdrechtsgebied konden laten vallen. Maar dat maakte het niet minder zwaar. We hebben twee jaar lang intensief gestudeerd naast ons werk. Het was een enorme uitdaging, maar uiteindelijk hebben we het gehaald.”
Stephan: “Het was zwaar. We volgden een cursus waarbij we twaalf keer vier dagen in Frankfurt studeerden, met docenten die rechters en advocaten waren. De kennis die je moet opdoen is gigantisch, en het vergt veel zelfdiscipline om dit naast een fulltime baan te doen. Ik studeerde twee jaar lang elke dag, vaak vanaf zes uur ’s ochtends tot ’s avonds laat. Ook in het weekend.”
Anne-Marie: “Het was inderdaad een hele uitdaging. Ik studeerde vaak tot laat in de avond, naast mijn werk en gezinsleven. Ik herinner me dat ik tijdens mijn zwangerschapsverlof studeerde en letterlijk geen sociaal leven had. De voorbereiding was allesbepalend – je kunt niet vertrouwen op geluk of karakter alleen. Je moet volledig voorbereid zijn om niet alleen te slagen, maar ook om je later zeker te voelen in je werk als advocaat.”
Stephan: “Een oud studiegenoot stuurde me een vacature door voor de German Desk bij Boels Zanders. We leerden elkaar snel kennen en hadden allebei altijd al een band met Duitsland, maar werkten aanvankelijk in verschillende rechtsgebieden. Onze samenwerking werd echt intensief toen we beiden aan de opleiding voor de dubbele toelating begonnen. Anne-Marie startte als eerste, en ik volgde al snel daarna. Vanaf dat moment was het plaatje compleet.”
Anne-Marie (lachend): “Het grootste verschil? Het begint ermee dat Stephan Duitser is en ik Nederlander. Hij is heel gestructureerd en formeel, terwijl ik juist wat losser en commerciëler ben. We vullen elkaar goed aan: Stephan zorgt voor de precisie, en ik breng de praktische aanpak. Het is belangrijk om je aan te passen aan de situatie, of zoals we vaak zeggen: ‘Know your audience’.”
Anne-Marie: “Dit was meteen een avontuur. We moesten een zaak pleiten in een klein dorp in het oosten van het land, wat een behoorlijke logistieke uitdaging was. Het betrof een acht uur durende reis, plus twee overnachtingen, wat niet bepaald efficiënt was. We vroegen de rechtbank om een digitale zitting, maar dat werd geweigerd omdat ons kantoor niet op Duits grondgebied is gevestigd. Uiteindelijk hebben we de zitting bij Stephan thuis op de bank gedaan, want dat was formeel gezien nog Duits grondgebied.”
Stephan: “Het was een bizar moment, maar ook een goede illustratie van hoe procedures in Duitsland soms anders lopen dan in Nederland. Het was duidelijk dat de Duitse rechtbank niet gewend was aan advocaten met een dubbele toelating, en het was fascinerend om te zien hoe ze vasthielden aan de regels. Maar uiteindelijk hebben we een goede schikking getroffen en het probleem opgelost.”
Anne-Marie: “Onze cliënten zijn voornamelijk ondernemers, zowel uit Nederland als Duitsland, die te maken hebben met juridische geschillen aan de andere kant van de grens. Dat kan gaan over vastgoed, contracten, GmbH’s of zelfs vakantiehuizen. We werken vooral met zakelijke klanten, maar incidenteel helpen we ook particulieren.”
Stephan: “Onze zakelijke klanten waarderen vooral dat wij in beide landen werken, wat vaak voordeliger is dan wanneer ze twee advocaten moeten inschakelen. In Duitsland is het honorarium van een advocaat namelijk afhankelijk van de hoogte van de vordering, wat kan zorgen voor vreemde situaties – eenvoudige zaken kunnen soms hoge tarieven met zich meebrengen en omgekeerd.”
Anne-Marie: “Pragmatisme is een les die Duitse advocaten kunnen leren van hun Nederlandse collega’s. In Duitsland ben je als advocaat verplicht om een alomvattend advies te geven, wat vaak leidt tot lange analyses. In Nederland ben je meer gericht op het beantwoorden van de vraag die de cliënt stelt.”
Stephan: “Dat klopt. In Duitsland is de lat voor advocaten heel hoog gelegd, wat betreft aansprakelijkheid en zorgvuldigheid. Daardoor ben je verplicht om alle risico’s in kaart te brengen en op papier te zetten, omdat ze anders het risico lopen aansprakelijk te worden gesteld door hun eigen cliënt. In Nederland is dat minder gebruikelijk, waardoor advocaten veel directer en praktischer zijn.”
Anne-Marie: “Onze ambitie is om de German Desk verder te laten groeien en onszelf te blijven ontwikkelen. De juridische wereld verandert snel, zowel in Nederland als in Duitsland, en het is essentieel dat we onze kennis up-to-date houden. Onze ambitie is om de grootste en meest gespecialiseerde German Desk worden.”
Stephan: “Mijn ambitie is om nog meer rechtsgebieden in Duitsland onder de knie te krijgen en zo onze expertise verder uit te breiden. Groei is belangrijk voor ons, maar kwaliteit staat altijd voorop.”
