De energietransitie raakt de hele samenleving. Wetgeving dwingt bedrijven steeds vaker om duurzame energie te omarmen. Maar er zijn ook economische redenen om de energietransitie in te zetten. Het loont om voorop te lopen.
Na 2050 moet Europa het eerste klimaatneutrale continent te wereld zijn. Dat mantra wordt zo vaak herhaald dat overheden en bedrijven meer bezig lijken te zijn met het doel, dan met de weg ernaar toe. Terwijl ‘klimaatneutraal’ worden heel wat voeten in aarde heeft. Alleen al in Nederland zijn miljoenen auto’s, tienduizenden kantoorgebouwen en duizenden industriële processen nog afhankelijke van fossiele brandstoffen. Overheden, bedrijven, huishoudens; iedereen moet de komende 30 jaar óm.
Werk aan de winkel dus, want het Verdrag van Parijs, de Europese Green Deal en de Nederlandse klimaatwet zijn een juridisch gegeven. Overheden en bedrijven die niet voldoen aan wet- en regelgeving lopen een risico, zoals bleek met de rechtszaken van Urgenda tegen de Nederlandse staat, en van Milieudefensie tegen Shell.
Sommige bedrijven zien de energietransitie als een last. Het kost immers tijd, aandacht en geld om over te stappen van fossiele brandstoffen naar een duurzame bedrijfsvoering. ‘Maar overheden en het bedrijfsleven hebben wel degelijk de motivatie en de kracht om maatschappelijke doelstellingen te realiseren, zoals de energietransitie’, zegt Robin Evens, advocaat vastgoedrecht bij Boels Zanders. Er zijn inderdaad veel partijen intrinsiek gedreven om a force for good te zijn, zoals voormalig Unilever-topman Paul Polman het altijd uitdrukt. Klimaat- en milieuproblemen moeten worden aangepakt om de planeet leefbaar te houden voor de komende generaties.
Maar het zijn inmiddels niet alleen idealistische CEO’s die hun bedrijf door de transitie leiden. Partijen die verder kijken dan de financiële resultaten van het lopende kwartaal zien de energietransitie niet langer als een last of een risico, maar als een economische kans. Door de huidige schaarste verwachten experts dat energie de komende jaren structureel duur blijft. Bedrijven die investeren in eigen duurzame energie-opwek kunnen goede zaken doen. ‘Het is maatschappelijk en economisch bittere noodzaak om de vaart in de energietransitie te houden’, zegt Robin Evens, advocaat bestuursrecht bij BoelsZanders.
Voor bedrijven die een nieuw pand betrekken is duurzame energie bijvoorbeeld een economische no brainer. Bovendien is het noodzakelijk om zoveel mogelijk voor off grid-oplossingen te kiezen vanwege de filevorming op het elektriciteitsnet.
Doorgaan op het huidige pad is in ieder geval niet toekomstbestendig. De wal van wetgeving zal het schip met niet-duurzame bedrijven keren. Als de arbeidsmarkt dat niet al gedaan heeft, want jong talent wil werken bij een bedrijf dat oprecht en serieus bezig is met de transitie. Duurzaamheid wordt steeds meer een onderscheidend vermogen, ook commercieel.
Het doel en de richting is helder, maar de uitvoering is dat niet. Wetgeving zou duurzame projecten moeten faciliteren, maar zit vaak juist in de weg. ‘We willen juridische obstakels wegnemen om lastige projecten toch mogelijk te maken’, zegt Evens. ‘Vraagstukken rond de energietransitie bekijken we vanuit het project van de klant, niet vanuit de rechtsgebieden’,.
Boels Zanders heeft al diverse bedrijven geadviseerd bij vergunningstrajecten voor zonneweides, het verkrijgen van aansluitingen op het overvolle elektriciteitsnet en het opstellen van energiebesparende en duurzame onderhoudsprogramma’s voor vastgoed. Ook werden gemeenten geadviseerd bij de realisatie van windmolens en de discussie over landschappelijke inpassing en de gedoogplicht voor buren bij de ‘overdraai’ van wieken.
Er zijn tal van hindernissen die tussen ambitie en realisatie staan. Zo dreigen veel duurzame energieprojecten in de koelkast terecht te komen vanwege de beperkte stikstofruimte. Dan is er het probleem van netcongestie. En niet te vergeten de nieuwe omgevingswet, die hoge eisen stelt aan participatie en draagvlak. Bij al die uitdagingen ambieert Boels Zanders om oplossingen te faciliteren, welke juridische discipline er ook voor nodig is.
