Recent heeft de Rechtbank Zeeland-West-Brabant een vonnis gewezen dat betrekking heeft op een op staande voet ontslagen werknemer die weigerde om tijdens zijn thuiswerkdagen zijn computercamera aan te hebben. Het vonnis toont het belang van privacyaspecten bij thuiswerken aan en wordt in dit artikel behandeld.
De werknemer in kwestie is als telemarketeer werkzaam bij het software- en informatietechnologiebedrijf Chetu Inc. en werkt volledig thuis. In augustus 2022 laat Chetu aan de werknemer weten dat hij met onmiddellijk ingang deel moet nemen aan het ‘Corrective Action Program‘. Dit programma houdt onder meer in dat werknemers gedurende de hele werkdag ingelogd moeten zijn, hun scherm moeten delen en hun camera aan moeten hebben.
De telemarketeer weigert zijn camera aan te hebben tijdens zijn werkdag. Om deze reden stuurt Chetu de werknemer twee dagen later een reminder om alsnog aan het volledige programma te voldoen. Hierop reageert de werknemer kortgezegd dat hij zich er niet comfortabel bij voelt om 9 uur per dag via de camera gemonitord te worden, dat het een inbreuk op zijn privacy is en hij wel aan de overige instructies voldoet. Nadat de werknemer één dag later na twee herinneringen van Chetu om zijn camera aan te zetten op gelijke wijze reageert, ontvangt hij een e-mail waarin staat:
”Hi (…) , Your employment is hereby terminated. Reason: Refusal to work; Insubordination.”
De ontslagen werknemer is het niet eens met het ontslagbesluit en stapt naar de rechter. In rechte vordert hij onder meer een billijke vergoeding, vergoeding wegens onregelmatige opzegging en transitievergoeding.
De werknemer voert aan dat er geen dringende reden is die het ontslag op staande voert rechtvaardigt. De e-mail waarin het ontslag is aangezegd is onvoldoende en van werkweigering is geen sprake. Daarnaast is 9 uren per dag durend cameratoezicht volgens de werknemer buitenproportioneel en niet toegestaan.
De rechtbank overweegt dat aan het observeren van werknemers strenge voorwaarden zijn verbonden. In het arrest van 28 november 2017 heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens overwogen dat videocontrole van een werknemer op zijn werkplek als een aanzienlijke inbreuk op zijn privéleven moet worden beschouwd en in strijd is met artikel 8 EVRM. Een dergelijke inbreuk kan alleen worden gerechtvaardigd als het in overeenstemming is met de wet, een of meer rechtmatige doelen van de wettelijke bepaling nastreeft en noodzakelijk is in een democratische maatschappij om zo’n doel te bereiken. Hoewel het in artikel 8 EVRM opgenomen grondrecht in beginsel alleen werking heeft in de verhouding tussen een staat en haar burgers, kan onder omstandigheden ook in een privaatrechtelijke arbeidsverhouding de werknemer een beroep op dit grondrecht doen, bijvoorbeeld wanneer de staat dit grondrecht onvoldoende beschermt. Hiervan is naar het oordeel van de rechtbank sprake, waardoor de telemarketeer een beroep op artikel 8 EVRM toekomt.
Hoewel Chetu geen verweerschrift heeft ingediend en ook niet ter zitting is verschenen, is volgens de rechtbank bekend dat Chetu tegen het bezwaar van werknemer heeft aangevoerd dat het cameratoezicht niet anders zou zijn dan de hele dag fysiek in een kantooromgeving door iedereen gezien worden. De rechtbank is het niet eens met deze stelling van Chetu. De enkele (fysieke) observatie leidt namelijk niet tot persoonsgegevensverwerking in de zin van de AVG en cameratoezicht wel. De rechtbank oordeelt dan ook dat het door Chetu geëiste cameratoezicht in strijd is met het recht op privéleven van de werknemer, zonder dat daarvoor een gerechtvaardigde grond bestaat. Daardoor is ook geen sprake van een weigering om te voldoen aan een redelijk bevel of opdracht en ontbreekt een dringende reden voor het ontslag op staande voet. Het gevolg: Chetu wordt door de rechtbank veroordeeld tot betaling van diverse vergoedingen.
Het vonnis van de rechtbank Zeeland-West-Brabant toont aan dat werkgevers er bedacht op moeten zijn dat het houden van videocontrole op thuiswerkende werknemers een aanzienlijke inbreuk op het privéleven oplevert en daar strenge eisen aan zijn verbonden. Dit heeft ook Chetu ondervonden. Haar cameracontrole op de telemarketeer verdient dan ook geen Oscar.
