Het conflict en de sancties hebben voor Nederlandse (rechts)personen zowel direct als indirect gevolgen. Dit geldt voornamelijk voor bedrijven die goederen of diensten exporteren naar Rusland of importeren vanuit Rusland. De sancties verbieden het onder meer om, direct of indirect, tegoeden en economische middelen aan gesanctioneerde personen of entiteiten beschikbaar te stellen. Daarnaast kunnen er restricties gelden voor specifieke goederen en diensten. Dit kan ertoe leiden dat je als ondernemer het contract feitelijk niet meer kunt nakomen. Maar wat nu als er geen directe beperking is op basis van de sanctiewetgeving? Betekent dit dat je als ondernemer over kunt gaan tot de orde van de dag?
Aanscherpen exportcontroles
Dat betekent het zeker niet. In deze tijden is het voor ondernemers die banden hebben met Rusland, maar ook zeker met landen waar het politiek onrustig is, extra belangrijk oog te hebben voor export compliance. Wanneer je internationaal zakendoet bestaat een groter risico op overschrijding van de internationale wet- en regelgeving. Je kunt er niet zomaar vanuit gaan dat producten of diensten niet in de verkeerde handen vallen. Maar hoe controleer je dit en houd je grip op de internationale goederen- en betaalstromen?
Tips voor de praktijk
Eén van de tips is om in dergelijke situaties je eindgebruikers extra goed te screenen. Zo kun je je als ondernemer vergewissen dat de te leveren goederen, diensten of betaalstroom niet in handen vallen van gesanctioneerde partijen. Het bewust zijn en anticiperen op feitelijke (on)mogelijkheden om bepaalde goederen, personen, bedrijven of landen te beleverenm is een direct gevolg van de sancties die zijn afgekondigd. Dit neemt niet weg dat dit altijd tot feitelijke onmogelijkheden leidt en je dus kunt leveren. Wel is het daarbij belangrijk dat je afnemers een code of conduct tekenen waaruit blijkt dat ze producten niet zullen doorleveren aan gesanctioneerde personen of entiteiten. Daarnaast kan gewerkt worden met een eindgebruikersverklaring. Indien gewerkt wordt met distributeurs is het noodzaak de distributeur een verklaring te laten ondertekenen.
Daarnaast is het aan te raden om te controleren of goederen of diensten niet aan een uitvoerbeperking onderhevig zijn. Dit kan door na te gaan of de goederencode is opgenomen in de Europese verordeningen. Bij twijfel over de omschrijving van een product kan contact opgenomen worden met de Centrale Dienst voor In- en Uitvoer (CDIU) van de Belastingdienst.
Een goed compliance protocol zorgt ervoor dat je elke stap in het exportproces gedocumenteerd hebt. Zo is achteraf altijd inzichtelijk welke stappen zijn doorlopen om er zeker van te zijn dat jouw bedrijf handelt in overeenstemming met de wet- en regelgeving. Dit beperkt financiële en mogelijk zelf strafrechtelijke risico’s.
