MVO internationaal
Op het gebied van MVO bestaat internationaal de nodige toonaangevende soft law, oftewel niet-bindende regelgeving. Met name de OECD Guidelines for Multinational Enterprices uit 1967 en de United Nations Guiding Principles on business and human rights (UNGPs) uit 2011 zijn hier belangrijke voorbeelden van.
De OECD Guidelines biedt handvatten voor ondernemingen om met mensenrechten, milieu, ketenverantwoordelijkheid en kinderarbeid om te gaan. De UNGPs voorzien in bepalingen om nadelige effecten van bedrijfsactiviteiten op mensenrechten aan te pakken. Zowel de OECD Guidelines als de UNGPs kennen een (vrijwillige) due dilligence-verplichting voor ondernemingen om mensenrechtenschendingen in hun waardeketens aan te pakken.
MVO in Europa
Waar op internationaal gebied soft law het uitgangspunt is op het gebied van MVO, is er op Europees vlak een verschuiving waarneembaar naar bindende regels.
Een voorbeeld hiervan is de Europese Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) die in maart 2021 in werking is getreden. Op grond van deze verordening zijn financiële instellingen onder meer verplicht informatie bekend te maken over de negatieve effecten van beleggingsbeleid en het (belonings)beleid op duurzaamheid.
In navolging van de SFDR heeft de Europese Unie in november 2022 de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) aangenomen. Deze richtlijn trekt de rapportageverplichtingen ten aanzien van duurzaamheid door naar niet-financiële instellingen. Zo moeten beursgenoteerde en grote ondernemingen die onder de CRSD vallen informatie publiceren over duurzaamheidsrisico’s, verduurzamingskansen en de gevolgen van hun activiteiten voor de samenleving en het milieu. De CSRD zal gefaseerd tussen 2024 en 2026 in werking treden.
Verder is er in februari 2022 een ontwerp voor de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDD) ingediend. Dit richtlijn-ontwerp introduceert een due dilligence-verplichting voor grote ondernemingen die onder de CSDD vallen om negatieve effecten in hun waardeketens op mensenrechten, milieu en goed ondernemingsbestuur te identificeren, te voorkomen en te beperken. Het richtlijn-ontwerp kent een sterke verwevenheid met de OECD Guidelines en de UNGPs. Inwerkingtreding van de CSDD wordt tussen 2024 en 2026 verwacht.
MVO in Nederland
Ook in Nederland zijn er verschillende initiatieven om MVO verder te stimuleren. Zo is in mei 2019 de Wet zorgplicht kinderarbeid aangenomen. Op basis van deze wet moeten ondernemingen die aan Nederlandse eindgebruikers goederen verkopen of diensten leveren due dilligence betrachten om bij totstandkoming daarvan kinderarbeid tegen te gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan bedrijven die textiel, koffie of chocolade in Nederland verkopen. Over deze wet schreven wij eerder al een artikel. Hoewel de Wet zorgplicht kinderarbeid is aangenomen, is nog niet duidelijk op welke datum de wet in werking zal treden.
Meer recent is op 11 maart 2021 het wetsvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen bij de Tweede Kamer ingediend. Dit wetsvoorstel introduceert een wettelijke zorgplicht ter voorkoming van schending van mensenrechten, arbeidsrechten en het milieu bij activiteiten buiten Nederland voor alle ondernemingen die buitenlandse handel bedrijven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan bedrijven die actief zijn in de handel in machines of minerale brandstoffen in het buitenland. Ook legt het wetsvoorstel een due dilligence-verplichting op aan bepaalde ondernemingen, welke is gebaseerd op de OECD Guidelines en veel gelijkenissen kent met de CSDD.
Tot slot
Met de recente MVO ontwikkelingen en initiatieven in Europa en Nederland is een duidelijke verschuiving waarneembaar van soft law naar harde regels. Zo kunnen met name de rapportageverplichtingen van de CSRD en de due dilligence-verplichtingen van de CSDD en het Nederlandse wetsvoorstel grote gevolgen gaan hebben voor ondernemingen op het gebied van mensenrechten, milieu en duurzaamheid.
In de volgende delen van deze serie komen de CSRD, de CSDD en het wetsvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen uitgebreider aan bod.
Deel II van de reeks leest u hier. Deel III leest u hier.
