Overheid: het publiek- en privaatrecht hebben elkaar nodig

In het arrest van 31 maart 2023 heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan over de ruimte die een overheid heeft om het privaatrecht in te zetten in de situatie dat het gebruik waarvoor de toestemming wordt gevraagd, al publiekrechtelijk is toegestaan.

Uit het arrest volgt dat een enkele beoordeling van de vraag of een bouwwerk op grond van de omgevingsrechtelijke regelgeving (zoals het bestemmingsplan of – thans – het omgevingsplan) is toegestaan, niet voldoende is in de gevallen waarin een overheid ook grondeigenaar is. In die gevallen heeft de overheid namelijk als grondeigenaar op grond van het privaatrecht vergaande bevoegdheden om het gebruik aan aanvullende voorwaarden te verbinden of zelfs te verbieden. Dat geldt ook in die gevallen waarin het gebruik al publiekrechtelijk is toegestaan.

In deze annotatie bespreekt Anouk Hofman in welke gevallen de voornoemde regel geldt. Duidelijk wordt in ieder geval dat in de ruimtelijke ordening niet volstaan kan en mag worden met een enkele beoordeling van het omgevingsplan in het geval dat de overheid óók grondeigenaar is. Oplettendheid in de vastgoedpraktijk is dus vereist.